Czy warto robić notatki podczas szkoleń e-learningowych?

15 czerwca 2020

Czy korzystając ze szkoleń e-learningowych tworzysz własne notatki? A jeśli tak, to czy wykonujesz je ręcznie czy też może przy użyciu komputera? Sprawdź, w jaki sposób robienie notatek wpływa na efektywność nauki.

Zalety notowania

Notowanie to, znany nie od dzisiaj, sposób na wspomaganie procesu uczenia się. W jaki sposób usprawnia ono naukę? Dydaktycy wskazują na dwa mechanizmy:

  • możliwość robienia powtórek – notując tworzymy sobie kopię poznawanych informacji, dzięki czemu możemy później do nich powrócić i powtórzyć je, co niewątpliwie pomaga w utrwalaniu wiedzy;
  • przetwarzanie informacji w trakcie notowania – już podczas zapisywania informacji zaczynamy opracowywać je w swoich umysłach, co sprawia, że lepiej je zapamiętujemy oraz rozumiemy.

Jeśli by przyjąć, że tylko pierwszy z powyższych mechanizmów faktycznie działa, to oznaczałoby to, że notowanie w trakcie (przynajmniej niektórych) szkoleń e-learningowych nie ma sensu. Po pierwsze, zawartość e-szkoleń asynchronicznych zazwyczaj jest dostępna do wielokrotnego przeglądania. Po drugie, w e-szkoleniach często można natknąć się na gotowe notatki i podsumowania zagadnień, które można zapisać na twardym dysku swojego komputera.

Tak się jednak składa, że drugi z podanych mechanizmów również znajduje potwierdzenie w badaniach naukowych. Ale uwaga! Do jego zadziałania nie wystarczy jedynie sam fakt zapisania notatki. Kluczowe znaczenie ma tutaj sposób notowania.

Efektywne notowanie

Co to znaczy „notować efektywnie”? Jaki sposób notowania pozwala „uruchomić nasze szare komórki”?

Przyjrzyjmy się najpierw dwóm podstawowym rodzajom tworzenia zapisków. Możemy robić notatki:

  • w sposób produktywny – czyli tworząc podsumowania, parafrazując zdania, dzieląc informacje na bardziej i mniej istotne, przedstawiając zagadnienia w postaci map myśli itp.;
  • w sposób nieproduktywny – jeśli dosłownie zapisujemy informacje, z którymi się stykamy.

Chyba dość łatwo domyślić się, że to ten pierwszy sposób notowania jest znacznie bardziej efektywny. Im bardziej „przerabiamy” zasłyszane/przeczytane informacje, tym lepiej zostają one zakodowane w naszych umysłach. Co ciekawe, ma to również związek z tym, jaki „sprzęt” wybieramy do tworzenia notatek: tradycyjny (kartka + długopis) czy może ten znacznie bardziej zaawansowany (komputer).

Klawiatura czy kartka papieru i długopis?

Dzisiaj, w dobie wszechobecności komputerów i urządzeń mobilnych, wiele osób rezygnuje z ręcznego notowania na rzecz tworzenia notatek elektronicznych. Faktycznie, nowe technologie dają znacznie większe możliwości w zakresie robienia zapisków i organizowania ich niż kartka papieru i długopis. Czy aby na pewno jednak komputerowe notatki w każdym względzie przewyższają te robione ręcznie?

Ta kwestia stała się tematem rozważań niektórych naukowców. Badania na ten temat przeprowadzili między innymi amerykańscy naukowcy Pam A. Mueller i Daniel M. Oppenheimer w 2014 roku. Badacze ci zrealizowali aż trzy eksperymenty z udziałem studentów. Badane osoby miały za zadanie stworzyć notatki na podstawie prezentowanych im wykładów, przy czym część robiła to z użyciem laptopów, zaś pozostali – w tradycyjny sposób. Następnie studenci przystępowali do testu, który sprawdzał ich znajomość szczegółowych informacji oraz ogólne zrozumienie zagadnienia. Okazało się, że o ile przypominanie sobie zasłyszanych faktów wypadło podobnie (tylko w jednym eksperymencie „tradycjonaliści” byli pod tym względem górą), to istotnie lepsze zrozumienie zaprezentowanych idei wykazywała grupa, która notowała ręcznie. Nawet, gdy pozwolono studentom przeanalizować swoje notatki przed przystąpieniem do testu, to i tak lepiej radził sobie „Team Kartka i Długopis”.

Skąd taka różnica?

Zwróć uwagę na to, że większość młodych osób potrafi pisać na klawiaturze bardzo szybko. W efekcie użycie komputera niejako skłania do dosłownego kodowania tekstu. Z kolei ręczne zapiski zabierają więcej czasu i dlatego też motywują do rejestrowania informacji w skondensowany, zmodyfikowany sposób. Oznacza to, że osoba notująca w tradycyjny sposób już w trakcie tworzenia notatek „przetwarza w swojej głowie” dane zagadnienie i dzięki temu lepiej je rozumie! Opisane powyżej badania udowodniły, że istotnie tak się dzieje.

Wcześniejsze prace badawcze wskazywały z kolei na to, że notowanie przy użyciu laptopa zazwyczaj wiąże się z większą ilością rozpraszaczy (bo przecież nowy e-mail czy powiadomienie na FB samo się nie sprawdzi!). To również niewątpliwie ma znaczenie.

Podsumowując…

  • Warto tworzyć własne notatki, nawet, jeśli ma się dostęp do gotowych zapisków z wykładu czy szkolenia.
  • Jeśli jest taka możliwość, lepiej jest wybierać notowanie ręczne niż przy użyciu komputera.
  • W przypadku, gdy jednak trudno jest Ci zamienić klawiaturę na papier, to podczas notowania na komputerze trzymaj się następujących zasad:
    • wyeliminuj wszystkie rozpraszacze, np. wyłącz powiadomienia ze skrzynki pocztowej lub przejdź w tryb offline;
    • staraj się nie notować dosłownie, lecz zamiast tego próbuj selekcjonować informacje, przerabiać je na swój sposób oraz organizować w logiczną całość.
  • …i oczywiście korzystaj ze swoich notatek w celu robienia powtórek, gdyż te mają kluczowe znaczenie dla skutecznego utrwalania wiedzy!

 

Jak my podchodzimy do notowania tworząc e-szkolenia?

W projektowanych przez nas e-szkoleniach często umieszczamy materiały do pobrania, podsumowujące najważniejsze informacje z kursu. Można je śmiało zapisać na dysku, wydrukować, a nawet powiesić w widocznym miejscu, by móc w dowolnej chwili na nie zerkać. Nadają się one do zastosowania podczas robienia powtórek lub jako materiały pomocnicze w trakcie stosowania wiedzy w praktyce.

Jednocześnie oczywiście zdajemy sobie sprawę z wagi, jaką dla efektywności nauczania ma własnoręczne tworzenie notatek. W naszych szkoleniach możesz zatem znaleźć elementy zachęcające do robienia własnych zapisków. Pojawiają się np. zadania wymagające od użytkownika notowania ważnych informacji czy formułowania wniosków.

Zobacz, w jaki sposób może wyglądać tworzenie notatek bezpośrednio w kursie e-learningowym.

A jeśli chcesz zapoznać się szczegółowo z opisanym przez nas w artykule badaniem, to zapraszamy do skorzystania z linku:

Mueller P. A., Oppenheimer D. M. The Pen Is Mightier Than the Keyboard: Advantages of Longhand Over Laptop Note Taking. Psychological Science, 2014, 1–10.

Podobało Ci się? Podziel się:

Odwiedź nas na:

Kontakt

Jak możemy Ci pomóc?

Brand Manager - Aneta
atyrakowska@eduroom.edu.pl

Helpdesk - Karolina
helpdesk@eduroom.edu.pl

Właścicielem serwisu eduRoom jest: Centrum Doradztwa Gospodarczego Sp. z o.o.
Świlcza 145b, 36-072 Świlcza  |  NIP 813-33-33-609, KRS 0000179485

Polityka ochrony danych