Umiejętności na 2024

Obraz świata w 2024 roku – cisza po burzy?

2024 rok to czas, w którym świat zaczyna otrząsać się ze skutków pandemii, lockdownu i ich następstw. Z pewnością mamy co najmniej kilka powodów, aby patrzeć z pozytywnym nastawieniem w najbliższą przyszłość. Sytuacja gospodarcza poprawia się zarówno globalnie, jak również w Polsce. Ten rok ma przynieść dalsze spowolnienie inflacji, przy jednoczesnej poprawie dochodów rzeczywistych naszych rodaków (wzrost płacy minimalnej i emerytur, zwiększone transfery społeczne). Prognozuje się, że Polska może stać się w tym roku liderem wzrostu gospodarczego w regionie! Do tych pozytywnych wiadomości warto dodać fakt, że bezrobocie powinno utrzymywać się na bardzo niskim poziomie.

W tym roku może czekać nas wiele zmian. Dopiero co obserwowaliśmy przetasowanie na scenie politycznej po jesiennych wyborach parlamentarnych, a już na wiosnę pójdziemy ponownie do urn wyborczych, by obsadzić członków samorządów. W perspektywie globalnej największa polityczna zmiana może wydarzyć się w Stanach Zjednoczonych podczas wyborów prezydenckich, które odbędą się pod koniec tego roku.

Nie tylko scena polityczna będzie w tym roku podatna na znaczne modyfikacje. 2024 rok oznacza kontynuację intensywnego rozwoju technologii, w tym przede wszystkim generatywnej AI, i idącą za tym postępującą automatyzację pracy. Możliwe natomiast, że zmiany te zostaną nieco zahamowane, jeśli wprowadzone zostaną nowe regulacje prawne związane ze sztuczną inteligencją.

Rynek pracy w Polsce będzie przekształcać się między innymi w wyniku zmniejszającej się liczby ludności w wieku produkcyjnym i zwiększającym się zarazem udziałem pokolenia Z wśród pracowników. Pokolenie to, zwane również iGen, prezentuje wysokie oczekiwania wobec pracodawców oraz ma spory wpływ na kulturę organizacyjną firm.

W 2024 roku czekają nas nie tylko szanse, ale również wyzwania.

Można wymienić co najmniej kilka zjawisk, które słusznie wywołują w niektórych z nas niepokój o przyszłość. Są to: niestabilna sytuacja geopolityczna w Ukrainie i na Bliskim Wschodzie, zwiększająca się migracja w skali globalnej oraz kryzys klimatyczny i energetyczny. Z tym ostatnim związana jest unijna Dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju – w skrócie CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która od 1 stycznia 2024 roku obowiązuje w krajach członkowskich UE.

Jednym z ogromnych wyzwań, z którym mierzymy się zarówno globalnie, jak i w Polsce, jest kryzys zdrowia psychicznego, zwłaszcza wśród młodych ludzi. Zaburzenia psychiczne coraz częściej uniemożliwiają naszym rodakom pełnienie ról społecznych i zawodowych. Przyczyny tej sytuacji są wielorakie, a zaliczają się do nich m.in. poczucie osamotnienia, nadmiar informacji, szybkość zmian, wysokie koszty życia. Problemy psychiczne niejednokrotnie mają swoje źródło w środowisku pracy. Za winowajców uznaje się m.in. wysoki poziom stresu oraz występowanie mikroagresywnych zachowań ze strony współpracowników i przełożonych. Coraz większym społecznym wyzwaniem staje się wypalenie zawodowe. Jako eduRoom już jakiś czas temu zwróciliśmy uwagę na ten problem i już w tym roku rozpoczynamy projekt, którego celem będzie minimalizacja tego niekorzystnego zjawiska.

Rynek pracy w 2024 roku

 Jak już wspomnieliśmy, w 2024 roku bezrobocie powinno pozostać na niskim poziomie. Pracodawcy będą nastawieni bardziej na zatrudnianie niż zwalnianie pracowników. A zatrudniać mają zamiar głównie w oparciu o umiejętności kandydatów.

No właśnie, to umiejętności i kompetencje są jednym ze słów-kluczy tego roku. To już nie wykształcenie, a konkretne umiejętności będą decydować o tym, czy dana osoba otrzyma zatrudnienie. Co więcej, niezwykle ważna będzie także elastyczność i zdolność rozwijania nowych kompetencji. Szacuje się bowiem, że aż 44% umiejętności pracowników ulegnie zmianie do 2027 roku (Future of jobs Report 2023)!

Kolejnym popularnym zjawiskiem w organizacjach staje się mobilność talentów. Pracownik przestaje być „przykuty” do jednego stanowiska czy roli. Coraz częściej w organizacjach pojawiają się crossfunkcyjne projekty, cele i zadania, w których uczestniczą osoby z różnych działów. Nacisk kładzie się również na awans „poziomy” pracowników i na dostrzeganie ich potencjału w kontekście pracy w zupełnie innych strukturach niż dotychczas.

Dwa ważne zjawiska, o jakich warto też wspomnieć to praca hybrydowa, która stała się nową normą, oraz demokratyzacja dostępu do najnowszych technologii. Na przykładzie ChatGPT przekonaliśmy się, że obecnie pracownicy są w stanie zacząć wykorzystywać najnowsze narzędzia cyfrowe szybciej niż pracodawcy postanowią ich z tych narzędzi przeszkolić.

Umiejętności przyszłości

Nie ulega wątpliwości, że większość osób, które będą chciały pozostać w najbliższych latach aktywne na rynku pracy, będą musiały rozwijać swoje umiejętności i kompetencje.

Kluczowe umiejętności przyszłości to nie tylko kompetencje techniczne, ale także zdolności interpersonalne, intrapersonalne czy edukacyjne. Poniżej stworzyliśmy listę tzw. „umiejętności przyszłości”, które pojawiają się w różnych opracowaniach.

1. Umiejętności umożliwiające rozwiązywanie złożonych problemów
   • kreatywność
   • myślenie analityczne
   • Umiejętności interpersonalne i intrapersonalne
   • wywieranie wpływu
   • przywództwo
   • samoświadomość
   • motywacja
   • empatia i aktywne słuchanie
2. Umiejętności z obszaru zdrowia psychicznego
   • podstawowa wiedza z zakresu zdrowia psychicznego
   • pomoc psychologiczna
3. Umiejętności adaptacyjne
   • szybkie dostosowywanie się do zmian
   • rezyliencja (zdolność do adaptowania się do zmian, radzenia sobie ze stresem i trudnościami oraz szybkiego powrotu do równowagi)
4. Umiejętności edukacyjne
   • ciekawość i uczenie się przez całe życie
   • nauczanie innych i mentoring
5. Umiejętności technologiczne
   • sztuczna inteligencja i big data
   • programowanie
   • cyberbezpieczeństwo
6. Umiejętności związane z zarządzaniem
   • zarządzanie zmianą
   • zarządzanie talentami
   • zarządzanie zasobami i operacjami
   • budowanie kultury współpracy międzypokoleniowej
7. Inne umiejętności
   • wielojęzyczność
   • zręczność manualna, wytrzymałość i precyzja
   • projektowanie i doświadczenie użytkownika

Jakich zawodów potrzebujemy tu i teraz

Jednym ze źródeł, które pokazuje, jakie umiejętności zawodowe warto rozwijać, jest Barometr Zawodów.  Na stronie tej niedawno pojawił się raport prezentujący przewidywania dotyczące rynku pracy na najbliższe 12 miesięcy. W raporcie tym zaprezentowano listę zawodów, które prawdopodobnie w roku 2024 będą mogły zostać nazwane „deficytowymi”. Zawody deficytowe to takie, dla których ofert pracy jest więcej niż kandydatów do ich podjęcia. Poniżej prezentujemy listę tych zawodów, w podziale na kategorie. Gwiazdką (*) oznaczyliśmy zawody, które Barometr nazwał trwale deficytowymi – w ich przypadku niedobór pracowników utrzymuje się stale od początku realizacji badania w całej Polsce (od 2016 roku).

1. Zawody związane z budownictwem i remontami
• Cieśle i stolarze budowlani*
• Dekarze i blacharze budowlani*
• Elektrycy, elektromechanicy i elektromonterzy
• Monterzy instalacji budowlanych
• Murarze i tynkarze
• Operatorzy obrabiarek skrawających*
• Operatorzy i mechanicy sprzętu do robót ziemnych
• Pracownicy robót wykończeniowych w budownictwie
• Robotnicy budowlani
• Spawacze*
• Ślusarze
2. Zawody związane z ochroną zdrowia
• Fizjoterapeuci i masażyści
• Lekarze
• Pielęgniarki i położne*
• Opiekunowie osoby starszej lub niepełnosprawnej
• Psycholodzy i psychoterapeuci
3. Zawody związane z edukacją
• Nauczyciele praktycznej nauki zawodu
• Nauczyciele przedmiotów ogólnokształcących
• Nauczyciele przedmiotów zawodowych
• Nauczyciele przedszkoli
• Nauczyciele szkół specjalnych i oddziałów integracyjnych
4. Zawody związane z transportem i logistyką
• Kierowcy autobusów*
• Kierowcy samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych*
• Mechanicy pojazdów samochodowych
5. Zawody związane z obsługą finansową i księgową
• Samodzielni księgowi*
• Pracownicy ds. rachunkowości i księgowości
6. Pozostałe
• Pracownicy służb mundurowych
• Magazynierzy
• Kucharze

Niektóre z wymienionych zawodów wymagają długoletniego kształcenia się (np. lekarz, samodzielny księgowy), jednak są wśród nich również takie, na które można dość szybko się przekwalifikować (np. kierowca samochodu ciężarowego, magazynier, spawacz). Lista ta może być więc wskazówką dla osób, które chcą polepszyć swoją pozycję na rynku pracy.

Mamy nadzieję, że artykuł ten pomoże Ci w obraniu kierunku swojego rozwoju!

Źródła:

Conte, N. (16.01.2024). Prediction consensus: What the experts see coming in 2024. Visual Capitalist. https://www.visualcapitalist.com/prediction-consensus-what-the-experts-see-coming-in-2024/

HOUSE OF SKILLS. (2024). Trendy w rozwoju ludzi na rok 2024. Raport House of skills.

Poland Macro outlook 2024: Great expectations. (11.01.2024). Centrum Analiz PKO BP. https://centrumanaliz.pkobp.pl/makroekonomia/poland-macro-outlook-2024-great-expectations

The rise of green-collar jobs – and 6 other predictions for 2024’s labour market. (15.01.2024). World Economic Forum. https://www.weforum.org/agenda/2024/01/predictions-jobs-labour-market/

Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie. Barometr zawodów 2024. Plakat krajowy. Dostęp: 05.02.2024.  https://barometrzawodow.pl//forecast-card-zip/2024/poster_pl/BAROMETR_ZAWODOW_ogolnopolski_2024.pdf

Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, Antończak-Świder, K., Biernat, A., Półchłopek, E. (2023). Barometr zawodów 2024. Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie. Dostęp: 05.02.2024. https://barometrzawodow.pl//forecast-card-zip/2024/report_pl/raport_ogolnopolski_2024.pdf

World Economic Forum. (2023). Future of Jobs Report 2023. Dostęp: 05.02.2024. https://www.weforum.org/reports/the-future-ofjobs- report-2023/