Edukacja w erze sztucznej inteligencji. Zagrożenia i szanse.

Czym jest ChatGPT i dlaczego przyciąga tak wiele osób?

ChatGPT to chatbot zaprojektowany przez amerykańską organizację OpenAI. Potrafi generować tekst w odpowiedzi na przesyłane przez użytkownika pytania i polecenia. Nie brzmi imponująco? Oto kilka przykładów zadań, z którymi ChatGPT radzi sobie bez większych problemów:

• napisanie wierszu o Internecie w stylu Adama Mickiewicza;
• podanie 5 pomysłów na kurs e-learningowy, który jeszcze nie istnieje;
• znalezienie błędu w kodzie napisanym w dowolnym języku programowania, wyjaśnienie tego błędu i wprowadzenie poprawek w kodzie!

Chatbot GPT i Midjourney to oczywiście nie jedyne programy bazujące na AI, które potrafią wyręczyć człowieka w wielu czynnościach. Sztuczna inteligencja potrafi m.in.: tworzyć prezentacje (beautiful.ai), poprawiać tekst (grammarly), tworzyć i edytować filmy (veed.io), przygotowywać kursy e-learningowe (Nolej AI).

Ciemna strona AI

Rozwój programów opartych o sztuczną inteligencję jednych fascynuje, ale budzi też wiele pytań zaniepokojonych osób:

• czy AI niedługo nas zastąpi?
• czy sztuczna inteligencja pogłębi nierówności społeczne (dając przewagę tym, którzy mają do niej dostęp)?
• jak uczciwie oceniać prace wykonane przez AI i człowieka?

Sztuczna inteligencja już zaczyna przysparzać problemów w szkołach i na uczelniach. W grudniu 2022 roku Internet obiegła informacja podana przez jednego z profesorów Uniwersytetu Furmana z Karoliny Południowej. Wykładowca wykrył, że jedna z ocenianych przez niego prac napisana została nie przez studentkę, ale przez sztuczną inteligencję.

Choć AI nie zawsze jest w stanie „oszukać” człowieka, to z łatwością robi to z programami antyplagiatowymi. Taki wniosek można wysnuć z artykułu opublikowanego niedawno w Nature. Badanie w nim opisane dowodziło, że abstrakty wygenerowane przez ChatGPT przechodzą test pod kątem plagiatu w 100% (a więc są w całości oryginalne). Naukowcy co prawda w większości przypadków potrafili odróżnić abstrakty stworzone przez AI od tych napisanych przez człowieka, ale czasami dawali się oszukać. Aż 32% z wygenerowanych abstraktów określili oni jako „prawdziwe”.

Obecnie wielu nauczycieli martwi już nie tylko to, jak uniemożliwić uczniom ściąganie podczas egzaminów, ale również, jak upewnić się, że praca danego studenta faktycznie została wykonana przez niego, a nie przez AI.

Jak będąc nauczycielem lub wykładowcą odnaleźć się w świecie, w którym rządzi AI?

Edukatorzy na całym świecie głowią się, jak zareagować na dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji. Oto kilka postaw, które można przyjąć:

1. Walka z nową technologią

Tę drogę obrały już niektóre szkoły w Stanach Zjednoczonych. Placówki w Nowym Jorku zablokowały dostęp do ChatGPT w obrębie swoich murów, aby uniemożliwić uczniom wykonywanie zadań przy pomocy tego narzędzia. Czy takie rozwiązanie jest słuszne? Z pewnością uniemożliwi uczniom korzystanie z pomocy ChatGPT podczas klasówki, ale przecież to nie sprawi, że AI całkiem zniknie. Uczniowie przecież bez problemu będą mogli wciąż korzystać z tego narzędzia w domu, a w przyszłości – również w pracy.

2. Akceptacja AI i wiara w uczciwość uczniów/studentów

Jeżeli zgadzasz się z tezą, że walka z AI jest jak walka z wiatrakami, a Ty nie chcesz przeobrazić się w Don Kichota, możesz postawić po prostu na zaufanie do studentów i uczniów. Niektórzy wykładowcy i nauczyciele przyjmują postawę „jestem tutaj po to, aby uczyć tych, którzy chcą się uczyć”. Komunikują swoim podopiecznym negatywne skutki chodzenia na skróty (takiego jak korzystanie z AI do wykonywania zadań za nich). Można też poprosić uczniów o podpisanie lub zaakceptowanie deklaracji mówiącej o tym, że obiecują oni wykonywać wszystkie prace samodzielnie.

3. „Obejście” problemów, jakie stwarza AI

No dobrze, powyższe rozwiązanie może wielu osobom wydać się niewystarczające. Nie da się ukryć, że choćbyśmy nie wiem jak wychodzili z siebie, to i tak znajdą się uczniowie, którzy zamiast uczciwości wybiorą szybkość działania i skorzystają z „zakazanego owocu”, jakim jest AI. Wielu wykładowców i nauczycieli chce zadbać o to, aby oceny stawiane przez nich były jak najbardziej sprawiedliwe i żeby osoby, które rozwiązują zadania samodzielnie, nie czuły się pokrzywdzone. Jeśli Tobie również nie odpowiada żadne z dwóch pierwszych rozwiązań, możesz spróbować „obejść problem”. Wymyślaj takie zadania i sposoby zaliczenia, w przypadku których skorzystanie z AI nie będzie pomocne. Przykłady takich rozwiązań to:

• zaliczenie w formie ustnej;
• czuwanie nad procesem wykonywana zadań, projektów i stawianie ocen za poszczególne etapy, a nie końcowy efekt;
• dawanie uczniom takich zadań, których wykonanie wymaga skorzystania z kompetencji, których AI (jeszcze) nie posiada – np. kompetencji miękkich czy umiejętności rozwiązywania zadań złożonych, wymagających syntezy wielu danych.

4. Zaprzyjaźnienie się ze sztuczną inteligencją

Wyobraź sobie, że jesteś pracodawcą. Dowiadujesz się, że istnieje narzędzie, które skutecznie, bezpiecznie i bezpłatnie (lub za niewielką opłatą) przyspiesza pracę Twoich pracowników, np. poprzez wykonanie części pracy za nich. Co robisz w takiej sytuacji? Uniemożliwiasz pracownikom korzystanie z narzędzia? Prosisz, aby tego nie robili lub próbujesz im to utrudniać? A może jednak pozwalasz im korzystać z tej technologii (lub nawet ich do tego zachęcasz?).

A teraz wejdź w buty nauczyciela lub wykładowcy. Czy chcesz, aby Twoi uczniowie byli przygotowani do pracy przyszłości? Czy zależy Ci na tym, aby poradzili sobie w świecie, w którym nowe technologie to codzienność?

Czy tego chcemy, czy nie, AI zawojuje świat (mamy nadzieję, że w pozytywnym sensie 😊). Sztuczna inteligencja zmienia nie tylko to, jak się uczymy, ale też to, jak pracujemy. Niedługo wiele z dzisiejszych zawodów nie będzie potrzebnych. Proste, czy nawet te bardziej złożone czynności będą za nas wykonywać programy oparte o sztuczną inteligencję. Warto o tym pamiętać, kiedy uczymy studentów lub uczniów. Przygotowujemy ich dzisiaj do zawodów przyszłości. A przyszłość jest już bardzo blisko.

Co więc można zrobić? Jak zaprzyjaźnić się z AI i zaprosić ją do swojej sali lekcyjnej? Warto już teraz pokazywać uczniom, jak można korzystać ze sztucznej inteligencji, jakie są jej plusy, a jakie ograniczenia.

Oto kilka pomysłów na wykorzystanie AI w szkole lub na uczelni:

• Uznaj sztuczną inteligencję za jedno ze źródeł wiedzy. Zorganizuj projekt lub zadanie, podczas którego studenci będą musieli skorzystać m.in. z AI.
• Poproś uczniów o to, aby przeprowadzili rozmowę z chatbotem na określony temat, a następnie przekazali reszcie klasy, czego się dowiedzieli.
• Powiedz uczniom, aby przeanalizowali odpowiedź chatbota, skrytykowali ją lub polemizowali z nią.
• Zleć uczniom projekt, którego zręby utworzy sztuczna inteligencja, a zadaniem Twoich podopiecznych będzie rozwinięcie go i sfinalizowanie.

Która postawa wobec AI jest Ci najbliższa?

Źródła:

An A.I.-Generated Picture Won an Art Prize. Artists Aren’t Happy

https://openai.com/blog/chatgpt/

https://cyfrowa.rp.pl/technologie/art37691461-studentka-przylapana-na-korzystaniu-z-chatgpt-jest-sposob-na-oszustwa

Abstracts written by ChatGPT fool scientists (nature.com)

We’re asking the wrong question. We don’t need faster horses! | LinkedIn

New York City schools ban AI chatbot that writes essays and answers prompts | New York | The Guardian