Wideolekcje – 10 ważnych wskazówek

Szkoły i uniwersytety zostały zamknięte, a nauczyciele stanęli przed wyzwaniem szybkiego przeniesienia nauczania do wirtualnego świata. Niezwykłą popularność zyskały webinary – w jaki sposób z nich korzystać, by miało to sens?

1. Przemyśl cel swoich zajęć

Co jest celem Twoich zajęć? Jaką wiedzę powinni dzięki nim posiąść Twoi uczniowie, jakie umiejętności nabyć oraz jakie postawy prezentować? Te pytania warto zadać sobie przed każdymi zajęciami, bez względu na to, czy odbywają się one stacjonarnie czy online. Dopiero po gruntownym przemyśleniu tych kwestii możesz wybrać efektywną strukturę lekcji oraz metody nauczania. Potraktuj tę kwestię jako fundament – jeśli ją pominiesz, Twoje zajęcia mogą prowadzić do ślepego zaułka!

2. Nie próbuj robić kalki ze swoich zajęć stacjonarnych!

Przypuśćmy, że masz za zadanie przeprowadzić online zajęcia z tematu, który był już wcześniej przez Ciebie realizowany w uczelnianych czy szkolnych murach. Być może pojawi się u Ciebie pomysł, by po prostu w jak największym stopniu odtworzyć przebieg zajęć stacjonarnych podczas e-nauczania. Nie jest to jednak pomysł najlepszy!

Nauka w wirtualnej sali rządzi się innymi prawami niż przekazywanie wiedzy podczas realnego kontaktu z uczniami. Różnic takich można wymieniać wiele. Oto niektóre z nich:

• W trakcie prowadzenia webinaru zazwyczaj nie masz możliwości bieżącego obserwowania reakcji jego uczestników. Nie widzisz, czy są oni znudzeni czy zaciekawieni. Podczas stacjonarnych zajęć raczej nie umknie Ci ziewnięcie studenta z pierwszego rzędu.
• Uczestnictwo w wirtualnych lekcjach może wiązać się z narażeniem na sporą ilość dystraktorów. Wyskakujące powiadomienia z innych stron, krzątający się domownicy i inne przeszkadzajki, które nie pojawiają się w szkole czy na uniwersytecie, mogą skutecznie odciągać uwagę uczestników zajęć online.
• Podczas wideolekcji czas „płynie inaczej” niż w prawdziwej sali. Minuta ciszy w trakcie spotkania online może wydawać się naprawdę długa!
• Nieodzowną częścią lekcji online są pojawiające się od czasu do czasu problemy techniczne (związane choćby z przeciążeniem sieci internetowej) na sali zazwyczaj nie musisz się z nimi borykać.

Jak więc widzisz, prowadzenie zajęć online wymaga od Ciebie znacznie innego podejścia, sporej umiejętności empatyzowania z uczestnikami (których reakcji nie widzisz!) i dbania o częste podtrzymywanie uwagi swoich uczniów. Co warto zatem robić? Jedną z wartych do rozważenia opcji jest skrócenie czasu trwania zajęć (w stosunku do tych, które odbywają się stacjonarnie). Pozostałe wskazówki znajdziesz poniżej.

3. Przygotuj się wcześniej

Koniecznie przygotuj się do zajęć wcześniej! Inaczej może okazać się, że spędzisz  połowę czasu lekcji na szukanie funkcji włączającej mikrofon (tracąc przy tym zainteresowanie wszystkich użytkowników). Na czym powinny polegać przygotowania przed zajęciami? Przede wszystkim:

• przetestuj narzędzie, z którego będziesz korzystać;
• skontroluj ustawienia dźwięku i kamery;
• sprawdź swoją prezentację lub inne materiały, jakie będziesz prezentować studentom, wgraj je również wcześniej do systemu, z którego korzystasz (o ile to możliwe);
• ułóż plan zajęć i miej go pod ręką;
• jeżeli zamierzasz pokazywać funkcjonowanie jakiegoś programu lub wygląd strony – uruchom je przed startem zajęć.

4. Na początku przekaż uczniom informacje organizacyjne

Przed zajęciami lub na samym ich początku koniecznie przedstaw swoim studentom informacje organizacyjne. Przede wszystkim poinformuj ich, w jaki sposób powinni się przygotować do zajęć (np. założyć konto na danej platformie, przygotować sobie kartkę i długopis itp.).

Rozpoczynając lekcję koniecznie przedstaw:

• planowany przebieg lekcji, wraz z jej celami i czasem trwania,
• zasady panujące podczas wideolekcji (np. dotyczące zabierania głosu, przyznawania ocen),
• informację o tym, czy zajęcia są nagrywane oraz czy i jakie materiały będą udostępniane uczestnikom po zajęciach,
• informację o tym, czy i kiedy w trakcie zajęć pojawi się moment na zadawanie przez pytań przez uczestników.

W części organizacyjnej lekcji sprawdź też koniecznie, czy wszyscy uczestnicy dobrze Cię słyszą!

5. Stosuj różne środki przekazu informacji

Obserwowanie „gadającej głowy” przez 45 minut nie należy do najbardziej porywających aktywności… Postaraj się przekazywać studentom informacje w różnorodny sposób. Jeśli to możliwe, łącz przekaz ustny z obrazem – pokaż prezentację lub infografikę, zaprezentuj krótki filmik, wykorzystuj interaktywną tablicę, na której można umieszczać komentarze w czasie rzeczywistym, a także, jeśli to uzasadnione, udostępnij widok ze swojego pulpitu.

6. Aktywizuj uczestników

Wideolekcja wcale nie musi oznaczać biernego słuchania i obserwowania wykładu nauczyciela przez uczniów. Wiele narzędzi webinaryjnych daje różnorodne sposoby na aktywizowanie uczestników wideolekcji. Możesz przykładowo:

• zachęcać uczniów do korzystania z czatu, np. zadawania pytań, wyrażania swoich opinii;
• zapraszać uczniów do udziału w ankiecie, by np. poznać ich dotychczasowe doświadczenia;
• umożliwiać studentom pisanie po wirtualnej tablicy;
• udzielać wybranym osobom głosu, by mogły wypowiedzieć się szerzej na dany temat na forum całej klasy.

Uwaga! Pamiętaj, że im więcej osób uczestniczy w Twojej wideolekcji, tym trudniej będzie Ci ich aktywizować. Weź to pod uwagę, planując przebieg swoich zajęć online. Przykładowo przy wielu osobach lepszą opcją będzie przeprowadzenie prostej ankiety z odpowiedziami do wyboru niż proszenie wszystkich o wypowiedzenie się na czacie.

7. Zapewniaj informację zwrotną tak szybko, jak to możliwe

Uczeń, który zadał pytanie podczas wideolekcji lub napotkał problem techniczny i nie otrzymał szybkiej odpowiedzi, może poczuć się zniecierpliwiony i zrezygnować z aktywnego uczestnictwa w zajęciach. Zarazem Tobie trudno będzie jednocześnie skupić się na omawianiu przedmiotu lekcji oraz czytaniu i odpowiadaniu na pytania. Możesz tu zastosować dwa rozwiązania:

• zaplanuj konkretny moment/momenty na zadawanie pytań przez uczniów (i poinformuj ich o tym);
• skorzystaj z pomocy innej osoby (drugiego prowadzącego, pracownika helpdesku), która przykładowo będzie rozwiązywać problemy techniczne uczniów.

8. Wideolekcja dostępna dla każdego

Prawdopodobnie spotkasz się z sytuacją, gdy któryś z Twoich uczniów/studentów nie będzie mógł uczestniczyć w wirtualnych zajęciach. Warto zatem, o ile to możliwe, nagrywać swoje webinary i udostępniać je nieobecnym uczniom.

9. Łącz webinary z formami asynchronicznymi

Webinary to sposób na prowadzenie zajęć zdalnych w formie synchronicznej. Mają one w związku z tym swoje zalety i wady. Warto zatem łączyć je z formami asynchronicznymi, takimi jak np. forum, blog, e-mail czy bardziej zaawansowane metody dostępne na platformach e-learningowych. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

10. Skorzystaj z pomocy innych!

Jeśli to Twoje pierwsze doświadczenie z prowadzeniem zajęć przez Internet, poszukaj wsparcia u osób, które są już wprawione w tej formie nauczania i mogą Ci służyć pomocą oraz radą.

Nasz zespół świadczy tego rodzaju pomoc już od dłuższego czasu. Szkolimy kadry dydaktyczne uczelni oraz innych organizacji z zakresu korzystania z webinarów, dostarczamy systemy webinaryjne oraz świadczymy usługę helpdesku. Jeśli Twoja placówka chce skorzystać z naszej pomocy, zapraszamy do kontaktu!